– कोनेरू हम्पीला नमवून ग्रँडमास्टर किताब पटकावला
– विश्वविजेतेपद जिंकणारी पहिली भारतीय महिला खेळाडू
नवी दिल्ली ः महिला बुद्धिबळ विश्वचषकाच्या अंतिम सामन्यात नागपूरच्या दिव्या देशमुख हिने ग्रँडमास्टर कोनेरू हम्पी हिला रोमांचक फायनलमध्ये पराभूत करून विजेतेपद पटकावले. दिव्या देशमुख ही फिडे महिला बुद्धिबळ विश्वचषक जिंकणारी पहिली भारतीय महिला ठरली. कोनेरू हम्पीला पुनरागमन करण्याची छोटीशी संधी होती, परंतु ती त्याचा फायदा घेऊ शकली नाही. दिव्याने काळ्या तुकड्यांवर शानदार विजय मिळवला. या विश्वविजेते पदासोबत दिव्या देशमुख हिने ग्रँडमास्टर हा किताब पटकावला आहे. दिव्या भारताची ८८वी ग्रँडमास्टर ठरली आहे.
आंतरराष्ट्रीय मास्टर दिव्या देशमुख हिने तिच्या उच्च दर्जाच्या ग्रँडमास्टर कोनेरू हम्पीला फिडे महिला विश्वचषक अंतिम सामन्याच्या पहिल्या आणि दुसऱ्या सामन्यात तिला कोणतीही संधी न देता बरोबरी करण्यास भाग पाडले. यामुळे सामना टायब्रेकरमध्ये गेला.
टायब्रेकरमध्ये सामना कसा खेळला जातो?
टायब्रेकरमध्ये प्रत्येकी १५ मिनिटांचे दोन गेम असतील ज्यामध्ये प्रत्येक चालीनंतर १० सेकंद जोडले जातील. जर यानंतर गुण समान राहिले तर दोन्ही खेळाडूंना प्रत्येक खेळासाठी १०-१० मिनिटांच्या दराने आणखी एक सेट खेळण्याची संधी मिळते. यामध्येही, प्रत्येक चालीनंतर १० सेकंद जोडले जातील. दोघांमधील पहिला रॅपिड टायब्रेकर देखील बरोबरीत सुटला. त्यानंतर दुसऱ्या टायब्रेकरमध्ये निर्णय आला.
जर दुसऱ्या टायब्रेकरमध्येही सामन्याचा निकाल लागला नाही, तर प्रत्येकी पाच मिनिटांचे आणखी दोन गेम होतील आणि प्रत्येक चालीनंतर तीन सेकंद वाढतील. त्यानंतर, एक गेम खेळला जाईल ज्यामध्ये दोन्ही खेळाडूंना तीन मिनिटे आणि दोन सेकंद वाढतील. एक खेळाडू विजेता होईपर्यंत हे चालू राहील. तथापि, हे घडले नाही. नागपूरची १९ वर्षीय दिव्या आता जेतेपद जिंकून ग्रँडमास्टर बनली आहे.
जेतेपद जिंकल्यानंतर दिव्या भावनिक झाली
१९ वर्षीय दिव्या देशमुख हिने केवळ फिडे महिला बुद्धिबळ विश्वचषक जिंकला नाही, तर या विजयाने ‘ग्रँडमास्टर’ ही पदवी देखील मिळवली आहे. या विजयानंतर ती भावनिक झाली. दिव्यासाठी हे संस्मरणीय क्षण आहेत. अंतिम फेरी गाठल्यानंतर दिव्या देशमुख हिने कॅंडिडेट बुद्धिबळासाठी पात्रता मिळवली होती.
सोमवारी खेळल्या गेलेल्या रॅपिड राउंडमध्ये १८ व्या जागतिक क्रमवारीत नागपूरची दिव्या देशमुखने पांढऱ्या तुकड्यांसह सुरुवात केली. ती आक्रमकही दिसत होती. पण पाचव्या जागतिक क्रमवारीत असलेल्या हम्पीने काळ्या तुकड्यांसह खेळून सामना बरोबरीत आणला आणि मानसिक फायदा मिळवला. रॅपिड राउंडच्या दुसऱ्या गेममध्ये काळ्या तुकड्यांसह खेळणाऱ्या दिव्या देशमुख हिने सुरुवातीपासूनच वर्चस्व गाजवले. तर, तज्ज्ञांच्या मते, सुरुवातीला कोनेरूसाठी वेळेचे व्यवस्थापन थोडे कठीण वाटत होते आणि रॅपिड राउंडच्या दुसऱ्या गेममध्ये तिनेही चूक केली.
नागपूरची १९ वर्षीय १८ व्या क्रमांकाची आंतरराष्ट्रीय मास्टर आय एम दिव्या देशमुख हिने उपांत्य फेरीत चीनच्या टॅन झोंगी (चीन) हिला १.५-०.५ असे पराभूत केले. यापूर्वी क्वार्टर फायनलमध्ये दिव्याने ग्रँडमास्टर जीएम हरिका द्रोणावल्ली (भारत) हिला हरवून उपांत्य फेरीत प्रवेश केला. त्यांचे दोन्ही क्लासिकल सामने अनिर्णित राहिले, परंतु दिव्याने टायब्रेकमध्ये विजय मिळवला. प्री-क्वार्टर फायनलमध्ये, दिव्याने झू जिनर (चीन) हिला २.५-१.५ असे पराभूत केले.
चीनला हरवून भारत विजेता ठरला
मोठी गोष्ट म्हणजे दोन्ही खेळाडूंनी चिनी भिंत तोडून अंतिम फेरीत प्रवेश केला. फिडे विश्वचषकाच्या नॉकआउट स्पर्धेच्या अंतिम फेरीत पोहोचण्यासाठी, ३८ वर्षीय कोनेरू हम्पी आणि १९ वर्षीय दिव्या देशमुख यांनी अनेक चिनी खेळाडूंना हरवले. महिला गटात चीन टॉप १०० मध्ये अव्वल स्थानावर आहे. चीनच्या १४ खेळाडूंनंतर, भारतातील ९ खेळाडूंचा समावेश टॉप १०० मध्ये झाला आहे. पण फिडे विश्वचषकात, कोनेरू आणि दिव्या यांनी बलाढ्य चिनी खेळाडूंना पराभूत करून भारताचे वर्चस्व सिद्ध केले.
विजेत्यासाठी मोठी बक्षिसे
फिडे महिला विश्वचषक २०२५ च्या अंतिम फेरीतील विजेत्या दिव्या देशमुखला सुमारे ४२ लाख रुपये आणि उपविजेत्या कोनेरू हम्पीला ३५००० अमेरिकन डॉलर्स म्हणजेच सुमारे ३० लाख रुपये पारितोषिक मिळाले. याशिवाय, या खेळाडूंनी अत्यंत प्रतिष्ठित ‘कँडिडेट्स’ स्पर्धेसाठी देखील पात्रता मिळवली आहे. भारतात बुद्धिबळ बाजार वेगाने वाढत आहे. अशा परिस्थितीत, त्यांना पूर्वीपेक्षा जास्त प्रायोजक मिळण्याची अपेक्षा आहे.
